ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΚΕΨΗΣ & ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥΣ ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ
Αυτή είναι
η μεγαλύτερη απάτη κατά
των γραφιστών
Έργα «spec»:
πόσο ηθικό είναι να ζητά ο πελάτης να δουλέψεις σκληρά γι’ αυτόν χωρίς την παραμικρή υπόσχεση αμοιβής;
Είναι πολύ συνηθισμένο για έναν γραφίστα να κληθεί να δουλέψει πάνω σε spec (δηλαδή, εργασία χωρίς αμοιβή από την οποία ο πελάτης αναμένει να δει δείγματα ή τελικό προϊόν πριν συμφωνήσει να πληρώσει). Αλλά είναι λογικό αυτό να συμβαίνει; Και αν είναι λογικό, είναι ηθικό;
Βάλε τον εαυτό σου στη θέση του πελάτη: Θα παραγγείλεις στο ρεστοράν ένα σπέσιαλ πιάτο δηλώνοντας στον σεφ ότι θα πληρώσεις μόνο αν θα σου αρέσει πραγματικά; Κι όμως, αυτός ο τύπος αιτήματος ανάθεσης μιας γραφιστικής εργασίας -το spec- είναι ευρέως διαδεδομένος στην γραφιστική αγορά, με μόνο κερδισμένο τον πελάτη και απολύτως χαμένο εσένα. Γιατί; Επειδή θα φτιάξεις με πολύ κόπο και άπειρες εργατοώρες μια δουλειά, την οποία ο πελάτης έχει το «δικαίωμα» να την απορρίψει, χωρίς να πληρώσει μία.
Όσο δελεαστικό κι αν σου ακούγεται να δημιουργήσεις ένα προσχέδιο ή τελικές μακέτες μπροσούρας, αφίσας, ταμπέλας ή ακόμη και τελικό λογότυπο (!) με σκοπό να πείσεις την εταιρεία που στα ζητά ότι αξίζεις να πάρεις τη δουλειά, εντούτοις, μάθε ότι σε πολύ μεγάλο ποσοστό, το ίδιο spec έχει ζητηθεί και από δεκάδες άλλους γραφίστες. Και σε μεγάλο επίσης ποσοστό η τελική δουλειά δεν θα πάει σε σένα (όσο τέλειο έργο κι αν παρουσίασες), επειδή εντέλει ο πελάτης θα επιλέξει αυτόν που θα χρεώσει τα λιγότερα...
Τα έργα spec όχι μόνο σκοτώνουν τις τιμές στην «πιάτσα»,
αλλά μετατρέπουν κάθε γραφίστα σε «κορόιδο»
Αυτός ο τύπος εργασίας πρέπει να θεωρείται εντελώς ανεπιθύμητος και ανήθικος από κάθε ελεύθερο επαγγελματία γραφικού σχεδιασμού, καθώς σε πρώτο επίπεδο απαιτεί από τον γραφίστα να αφιερώσει πολύ χρόνο και να κάψει πολλά εγκεφαλικά κύτταρα για ένα έργο, με την πιθανότητα να μην πάρει τίποτα σε αντάλλαγμα –ίσως μόνο, ένα τυπικό «ευχαριστούμε πολύ για το ενδιαφέρον σας».
Σε δεύτερο επίπεδο, ακόμη και εάν κριθείς υποψήφιος για τη δουλειά, να είσαι βέβαιος ότι θα υποστείς τεράστιο παζάρι για την τελική αμοιβή σου, αφού στην ουρά περιμένουν κι άλλοι γραφίστες (ίσως και με λιγότερο εντυπωσιακό πρότζεκτ από το δικό σου) έτοιμοι να πληρωθούν όσο-όσο.
Ναι, τα spec δεν είναι τίποτε άλλο από μια καλή ευκαιρία για τον πελάτη να αποκτήσει έναν απεριόριστο αριθμό σχεδίων από διαφορετικούς γραφίστες, πληρώνοντας μόνο για έναν. Αυτό, νομίζω, λέγεται απάτη. Σωστά;
Μην «τσιμπάς»
Σαν γραφίστας που σέβεται τον εαυτό του (αλλά και τους συναδέλφους του), άκου τις παρακάτω απλές συμβουλές:
> Οι εργασίες spec δεν αντιμετωπίζονται από τον υποψήφιο πελάτη ως «διαγωνισμός» ή «καλλιστεία», αλλά ως τρόπος εκμετάλλευσης των γραφιστών, για τους οποίους γνωρίζει καλά (ο πελάτης) ότι τα τελευταία χρόνια έχουν πει το ψωμί, ψωμάκι. Εάν πραγματικά «λιμοκτονείς», κάν’ το κι όπου βγει.
> Αν είσαι αρχάριος στο επάγγελμα και θέλεις πραγματικά να εμπλακείς σε ένα spec, επειδή πιστεύεις ότι αξίζει τον κόπο (για παράδειγμα, το γουστάρεις σαν πρότζεκτ, ή θεωρείς ότι θα σε βοηθήσει να ανέβεις «κατηγορία»), κάν’ το κι όπου βγει.
Απλά, φρόντισε να είσαι ενημερωμένος για τις βασικές και νόμιμες κοστολογήσεις γραφιστικών εργασιών, που έχουν εκπονηθεί από την Ένωση Γραφιστών Ελλάδας και αξιολόγησε μόνος σου εάν αξίζει να χαραμίσεις τόσο κόπο για το τίποτα.
> Αν είσαι έμπειρος γραφίστας και έχεις όντως μεγάλη ανάγκη για νέους πελάτες, είναι σημαντικό να χειρίζεσαι τα spec με επαγγελματική αξιοπρέπεια: Στείλε μόνο βασικά προσχέδια, τα οποία αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα της τεχνοτροπίας και της προσέγγισής σου στο εν λόγω πρότζεκτ, και παράλληλα ετοίμασε έναν λεπτομερή προϋπολογισμό κόστους τελικών εργασιών και εφαρμογών. Από το τελικό ποσό που θα βγει, απαίτησε μια μίνιμουμ προκαταβολή (20%), δικαιολογώντας επακριβώς στον πελάτη τη θέση σου ως επαγγελματίας. Κάν’ το κι όπου βγει.
> Πριν απ’ όλα, δείξε το portfolio σου: Χωρίς να έχεις «χτίσει» ένα δυναμικό, υπαρκτό και λειτουργικό προφίλ, γίνεσαι ένα εύκολο «θύμα» για κάθε spec. Ο γραφίστας που πιθανώς θα πάρει τη δουλειά είναι εκείνος που μπορεί να επιδείξει άριστα αποτελέσματα από προηγούμενες δουλειές του.
Εάν ο πελάτης ξέρει να εκτιμήσει πραγματικά το portfolio σου, είναι πολύ πιθανό να σε προτιμήσει ακόμη και εάν δεν στείλεις ούτε δείγμα spec.
