Το δημιουργικό «μπλοκάρισμα» αποτελεί σύνηθες φαινόμενο για πολλούς γραφίστες με πολυδιάστατες εργασιακές υποχρεώσεις, με τους ειδικούς να το περιγράφουν ως ένα συντριπτικό συναίσθημα «κολλήματος» στη δημιουργική διαδικασία.

Λιγότερο οδυνηρό από το burn out αλλά εξίσου σοκαριστικό σαν συναίσθημα, το δημιουργικό «σεντόνι» είναι το τελευταίο πράγμα που θέλεις να βιώσεις, όταν ολόκληρη η δουλειά σου και η γραφιστική σου υπόσταση βασίζεται στην εφευρετικότητα του εγκεφάλου σου.

 

Χωρίς καθαρό μυαλό και πλήρη συγκέντρωση, κάθε δημιουργικός γραφίστας όχι μόνο χάνει την πλήρη δυνατότητα έμπνευσης,

αλλά επιπλέον αδυνατεί να χειριστεί ακόμη και τα πολύ απλά βήματα στη διαδικασία ενός απαιτητικού πρότζεκτ.

 

Εάν το έχεις υποστεί αρκετές φορές στην καριέρα σου, ξέρεις πολύ καλά ότι το δημιουργικό «μπλοκάρισμα» σε γεμίζει με τεράστιο άγχος και αμέτρητες άγρυπνες νύχτες. Είναι σαν ένας εφιάλτης που τον ζεις επί τόπου (μπροστά στην οθόνη σου), για μέρες ή και μήνες.

 

 

Πού οφείλεται το δημιουργικό «σεντόνι»

​

Στο βιβλίο της με τίτλο The Midnight Disease and the Creative Brain, η συγγραφέας και νευρολόγος Άλις Φλάχερτι υποστηρίζει ότι το κλείσιμο της «στρόφιγγας» της δημιουργικότητας είναι συνάρτηση πολλών αρνητικών παραγόντων, που ωστόσο έχουν ως συνθετικό πρόθεμα το... «υπέρ»:

υπερ-κόπωση, υπερ-δραστηριότητα, υπερ-αρμοδιότητες, υπερ-εκτίμηση, υπερ-εξειδίκευση, υπερ-ευφυία, υπερ-πληροφόρηση.

 

«Άλλα εμπόδια μπορεί να προκληθούν από αντίξοες συνθήκες στη ζωή ή την καριέρα ενός δημιουργικού ατόμου: σωματική ασθένεια, κατάθλιψη, οικονομικές πιέσεις ή συνεχόμενες επαγγελματικές αποτυχίες», γράφει η Φλάχερτυ, προσθέτοντας: «Ακόμη και εάν τίποτε από όλα τα παραπάνω δεν ισχύει, μόνο και μόνο η πίεση για την παραγωγή ενός σημαντικού έργου μπορεί από μόνη της να συμβάλει στο μπλοκάρισμα του δημιουργού, ειδικά αν αναγκαστεί να εργαστεί με τρόπους που είναι αντίθετοι με την ψυχισμό του. Κάτω από ένα τέτοιο στρες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος μετατοπίζει τον έλεγχο από τον εγκεφαλικό φλοιό στο μεταιχμιακό σύστημα, εμποδίζοντας τις δημιουργικές διαδικασίες προς όφελος του ενστίκτου “πάλης ή φυγής” -επιλέγοντας αυτομάτως την “φυγή”. Η φυγή περιλαμβάνει τον φόβο της ανάληψης ρίσκου, το χάος στο στάδιο της προετοιμασίας, την κρίση έναντι της δημιουργίας ιδεών, την αδυναμία επώασης ιδεών ή την έλλειψη κινήτρων. Και όλα αυτά, οδηγούν σχεδόν αυτομάτως στο δημιουργικό μπλοκάρισμα».

 

 

Πώς μπορείς να ξεπεράσεις το πρόβλημα χωρίς αυτό να μετατραπεί σε μακροχρόνια απουσία έμπνευσης και δημιουργικότητας;

 

Επαγγελματίες γραφίστες με δεκαετίες εμπειρίας, τονίζουν ότι παρόλο που το «μπλοκάρισμα» είναι ένα φαινόμενο με κοινά χαρακτηριστικά για όλους τους δημιουργικούς σχεδιαστές, εντούτοις οι προσπάθειες για να ξεπεραστεί είναι διαφορετικές για τον καθένα.

Δες μερικές συμβουλές που δουλεύουν:

 

Δοκίμασε την ψηφιακή αποτοξίνωση

Ως σχεδιαστές στην ψηφιακή εποχή, μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να επιστρέψεις στην …χειροποίητη γραφιστική. Ο διάσημος καλλιτεχνικός τυπογράφος και γραφίστας Τζέραρντ Χουέρτα συνιστά:

«Όταν νιώθεις ότι έχεις “κολλήσει” δημιουργικά, αποσυνδέσου από τον υπολογιστή και σχεδίασε με το χέρι. Θα εκπλαγείς ευχάριστα από τις ιδέες που θα αρχίσουν να ρέουν στο κεφάλι σου όταν αντικαταστήσεις τη λαμπερή οθόνη του υπολογιστή με ένα μολύβι και ένα κομμάτι χαρτί. Αυτό το κόλπο, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα θα σε κάνει να δεις τα πράγματα διαφορετικά και θα ανανεώσει την δημιουργική οπτική σου».

 

Δεν μπορείς να επιβληθείς στη δημιουργικότητα

Εάν βιώσεις το λευκό «σεντόνι» στη δημιουργικότητά σου, τίποτε δεν πρόκειται να λειτουργήσει εάν προσπαθήσεις να πιέσεις περισσότερο τον εαυτό σου. Στο βιβλίο του με τίτλο One Page At A Time, ο γραφίστας, εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας Άνταμ Τζέι Κουρτζ, γράφει:

«Το να αναγκάζουμε τον εαυτό μας να είμαστε δημιουργικοί είναι άσκοπο. Η γραφιστική τέχνη δεν είναι μια χειρωνακτική δεξιότητα που μπορείς να φέρεις σε πέρας ακόμη και εάν υποστεί «μπλακ άουτ», αλλά μια σειρά συναισθηματικών και νοητικών εργασιών που απαιτούν καθαρό μυαλό. Όταν λοιπόν το μυαλό κολλήσει, το πιο σοφό είναι να δώσεις ένα μεγάλο διάλειμμα στον εαυτό σου: βγες για καφέ ή ποτά με τους φίλους, πήγαινε γυμναστήριο, κάνε γιόγκα, κλείσε εισιτήρια για συναυλίες ή αθλητικές εκδηλώσεις. Κάνε πράγματα μακριά από το δημιουργικό σου πλαίσιο, έτσι ώστε να επιτρέψεις στον εγκέφαλό σου να ξεμπλοκάρει μέχρι να νιώσεις ότι λειτουργείς ξανά ως δημιουργικός γραφίστας».   

 

Βρες νέες πηγές έμπνευσης από συναδέλφους  

Ο γραφίστας και κορυφαίος εικονογράφος Ράντος Ντάνκοβιτς (aka Ocelittle), λέει στο 99designs:

«Δοκίμασε να “βυθιστείς” βαθιά μελετώντας -ή απλά “χαζεύοντας”- δουλειές άλλων γραφιστών ή εικονογράφων, και ειδικά εκείνων που η τεχνοτροπία τους είναι  διαφορετική από αυτή που έχεις εσύ συνηθίσει. Μια τέτοια κίνηση, σε βγάζει αυτόματα από το μπλοκαρισμένο πλαίσιο που βιώνεις, βοηθώντας σε να εμπνευστείς έξω από τη ζώνη άνεσής σου και να βγεις ξανά στην επιφάνεια με τόνους νέων ιδεών που μπορείς να προσαρμόσεις στο δικό σου δημιουργικό ταπεραμέντο».  

 

Αγκάλιασε για λίγο διάστημα τη μονοτονία και την ανιαρότητα

Η γραφιστική δεν είναι μόνο ευρηματικότητα, ευστροφία και πρωτοτυπία, αλλά και παραγωγικότητα. «Μόλις νιώσεις το δημιουργικό “σεντόνι” να εμφανίζεται μπροστά στην οθόνη σου, γύρισε γρήγορα τον εγκέφαλό σου στον “αυτόματο”, αναλαμβάνοντας δουλειές που απαιτούν μια μονότονη διαδικασία (από τη σελιδοποίηση βιβλίων και το “ψείρισμα” μακετών έως προεκτυπωτικές εργασίες και τεχνικό έλεγχο φωτογραφιών)», λέει η γραφίστρια Σαλιμά Λαμίρι (aka Sali Designs).

«Όσο ανιαρή κι αν σου φαίνεται μια απλή αλλά μεθοδική γραφιστική διεκπεραίωση, είναι μια διέξοδος στο δημιουργικό “μπλακ άουτ” του εγκεφάλου σου, χαρίζοντάς του μια παραγωγική “νηνεμία” μερικών ημερών, έως ότου μπει σε διαδικασία ολικής δημιουργικής επανεκκίνησης».

 

Φρόντισε τον εαυτό σου. Άκου το σώμα σου

«Να αναπνέεις σωστά, να τρως μικρά γεύματα συχνά μέσα στη μέρα, να κοιμάσαι καλά τα βράδια και να ρίχνεις έναν υπνάκο στη μέση της ημέρας, ακόμη και στον καναπέ του γραφείου», λέει στο 99designs η έμπειρη γραφίστρια εταιρικού σχεδιασμού Μανέκα Ταπάρ (aka Maneka), και συνεχίζει:

«Το να είσαι ευγενικός με τον εαυτό σου ενισχύει περισσότερο την  δημιουργικότητά σου. Είναι πολύ εύκολο να παρασύρεσαι εγκεφαλικά, σωματικά και χρονικά όταν εκτελείς απαιτητικά γραφιστικά έργα, σε σημείο που ξεχνάς να φας, να ενυδατώνεσαι να κοιμάσαι σωστά. Ένας εξαντλημένος οργανισμός φτάνει πολύ πιο εύκολα σε μπλοκάρισμα της ενέργειας και της δημιουργικότητάς του».

 

Όταν στερέψεις από δημιουργικές ιδέες, κλέψε από αλλού

Στο μπεστ σέλερ βιβλίο του Steal Like An Artist, o καρτουνίστας, σκιτσογράφος, γραφίστας και συγγραφέας Όστιν Κλίον προτείνει να αντιγράψετε έργα φημισμένων αγαπημένων σας γραφιστικών «ηρώων», κάθε φορά που το δημιουργικό «σεντόνι» σάς καθηλώνει άπραγους μπροστά από την οθόνη:

«Δεν μπορούμε να επιβάλλουμε τη δημιουργικότητα όταν ο εγκέφαλος έχει κατεβάσει ρολά, αλλά μπορούμε να βγούμε από την “πίσω πόρτα” και να εμπνευστούμε από τρομερές ιδέες μεγάλων σχεδιαστών, απλά κλέβοντας μερικές “πινελιές” από τα έργα τους. Το πιθανότερο είναι ότι με ένα έξυπνο “κλέψιμο” η δική σου δημιουργικότητα θα ξεμπλοκάρει στη διαδρομή και θα ξεκινήσει να ρολάρει».

Τι σημαίνει “έξυπνο κλέψιμο” κατά τον Κλίον; «Προσαρμογή και όχι αντιγραφή, οικειοποίηση και όχι ξεπατικωτούρα, δανεισμός και όχι πλιάτσικο. Και όλα αυτά, μόνο μέχρι να ξεπεράσεις μια πρόσκαιρη δημιουργική ύφεση».   

​

Μη φοβάσαι να ξεπεράσεις τα όριά σου

Ο Ανρί Ματίς, o μέγας ζωγράφος που ίδρυσε το καλλιτεχνικό κίνημα του φωβισμού, έχει πει το εξής περίφημο: «Η δημιουργικότητα θέλει θάρρος».

Αυτό σημαίνει ότι ίσως το δημιουργικό σου «σεντόνι» είναι αποτέλεσμα του φόβου που έχεις μέσα μέσα σου να κάνεις το επόμενο μεγάλο βήμα στην καριέρα σου, επειδή όντως, χρειάζονται κότσια από έναν γραφίστα όταν κληθεί να αναλάβει πολύ μεγαλύτερες ευθύνες από πριν, και να γεννά διαρκώς νέες ιδέες για μια μεγάλη διαφημιστική επιχείρηση ή έναν εκδοτικό οργανισμό.

Αυτός ο φόβος των μεγάλων ευθυνών που θα σε βγάλει έξω από τα σημερινά περιορισμένα σύνορά σου, ίσως είναι η αιτία του δημιουργικού σου μπλακ άουτ. Γι’ αυτό, πάρε μια βαθιά ανάσα, διαλογίσου ή ό,τι άλλο, και σπάσε τα όριά σου.

Μόλις ξεπεράσεις το πρώτο σοκ, η δημιουργική σου υπόσταση θα οργιάσει!