ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΚΕΨΗΣ & ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥΣ ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ
«Μισώ
τόσο πολύ τη γραφιστική,
που θέλω
να αυτοκτονήσω»!
Μια (μελο)δραματική εξομολόγηση χρήστριας του reddit, που απεικονίζει την σκληρή πραγματικότητα
της βιωσιμότητας
του γραφιστικού επαγγέλματος σήμερα.
Το ψευδώνυμό της στο reddit είναι «Miss Missingno». Όπως αναφέρει η ίδια είναι 35 ετών και μέχρι πριν δυο χρόνια ήταν γραφίστρια με πολυετή εμπειρία. Σήμερα, για να μην προβεί στο «απονενοημένο διάβημα», βρήκε παρηγοριά στο πλέξιμο. Διάβασε την ιστορία της:
Λυπάμαι αν ακούγομαι δραματική, αλλά έτσι αισθάνομαι εδώ και χρόνια: Φοβάμαι πολύ να σηκωθώ το πρωί. Μακάρι να πέθαινα στον ύπνο μου. Νομίζω ότι απλά μισώ την κατάσταση της μισθωτής σκλαβιάς στη γραφιστική, την οποία έχω βιώσει σε όλη την καριέρα μου.
Έχω 15 χρόνια εμπειρίας στο UX design, το product design και το graphic/visual design σε μεγάλες εταιρείες, έχοντας εκτελέσει μια σειρά από «καλές δουλειές», κρίνοντάς τις εμπορικά και επιφανειακά (εννοώ, ότι έχω πληρωθεί σχετικά καλά).
Προσπαθώντας να επικαρπωθώ το «αντίτιμο» του portfolio μου δουλεύοντας παράλληλα ως freelancer, διαπίστωνα μέρα με τη μέρα ότι η αγάπη μου για την γραφιστική διαλυόταν σε χιλιάδες μικρά κομμάτια, που μου κατέστρεφαν την ίδια μου τη ζωή: άπειρα ραντεβού με πελάτες και χρονοβόρες διαδικασίες χωρίς αμοιβή, με σκοπό να αποδείξω σε κάθε δευτεροκλασάτο μάνατζερ ότι ήμουν η κατάλληλη γραφίστρια για τα κάθε είδους πρότζεκτ που είχαν στο μυαλό τους –από τα πιο καινοτόμα σε επίπεδο start-up, έως και τα πιο ηλίθια, σε επίπεδο «μαγαζάκια της γειτονιάς».
Όλη μέρα ήμουν μπροστά από τον υπολογιστή. Πόνος στην πλάτη, τον αυχένα, τον καρπό, μουδιασμένα πόδια και χέρια, στομαχικά και εντερικά προβλήματα, αϋπνίες, με οδήγησαν να χρειάζομαι καθημερινές συνεδρίες με φυσιοθεραπευτές, χειροπράκτες και ψυχολόγους.
Σωματικά, ήμουν ένα ράκος. Ψυχικά, άψυχη. Επαγγελματικά, δεν ένιωθα δημιουργική, ούτε καν «ζωντανή» πάνω σε κάθε πρότζεκτ που δούλευα -όλα γίνονταν εντελώς μηχανικά.
«Είναι λογικό στα 35 μου να πιστεύω ότι πρέπει να αφιερώσω όλο μου το «είναι» στην εργασία που αγαπώ και ξέρω καλά να κάνω, κερδίζοντας μόνο πόνο, άγχος και κατάθλιψη;
Το μισώ αυτό».
Δοκίμασα -αναγκαστικά- να εργαστώ ως freelancer και σε μια σειρά από εβδομαδιαία και μηνιαία περιοδικά. Αλλά το εξαιρετικά δημιουργικό και πολυσχιδές υπόβαθρό μου δεν πληρωνόταν καθόλου καλά. Εκεί, ένιωθα σαν κανονικός σκλάβος πάνω σε γαλέρα -12 ώρες και παραπάνω σε καθημερινή βάση. Στην καλύτερη περίπτωση, αμειβόμουν τόσο όσο να μπορώ να πληρώνω την ασφάλιση, το ενοίκιο και το σούπερ μάρκετ -σκατά. Στην χειρότερη περίπτωση, πλήρωνα από την τσέπη μου για να συμμετέχω παράλληλα σε spec και να σπαταλώ την ενέργειά μου τρέχοντας όλη μέρα από πελάτη σε πελάτη –σκατά κι απόσκατα.
Το μίσησα...
Ας είμαστε ειλικρινείς: όλοι πήγαμε σε μια σχολή γραφιστικής τέχνης και σχεδιασμού, ονειρευόμενοι ότι θα φτιάχναμε σπουδαία καλλιτεχνικά έργα για το υπόλοιπο της ζωή μας, και πως θα πληρωνόμασταν αδρά γι’ αυτό. Όμως στην πράξη, αυτό το όνειρο, όχι μόνο γίνεται άπιαστο, αλλά καταντά εφιάλτης.
Κάποια στιγμή, και μετά από κάμποσες φορές που έφαγα «φέσια» από απατεώνες εργοδότες, τα παράτησα όλα –μάλλον, οι πιο πολλοί εργοδότες μου τα παράτησαν όλα.
Δυο χρόνια μετά, το portfolio μου έχει ήδη αρχίζει να «αραχνιάζει», αφού δεν έχω φτιάξει ούτε μια μακέτα από τον καιρό της πανδημίας και μετά. Και είμαι βέβαιη ότι σε ένα-δυο ακόμη χρόνια από τώρα, όλες οι παλιές καλές δουλειές μου θα θεωρούνται εντελώς ξεπερασμένες.
Το μισώ κι αυτό.
Συγγνώμη, αλλά γνωρίζω πολλούς γραφίστες της γενιάς μου -μαζί και πολλούς περισσότερους που γνώρισα όλα αυτά τα χρόνια σε σεμινάρια, διαγωνισμούς και εκδηλώσεις-, οι οποίοι αισθάνονται το ίδιο αποξενωμένοι.
Αλλά, εγώ, ακόμη περισσότερο. Δεν νιώθω ότι ταιριάζω με αυτή τη νέα κουλτούρα στη γραφιστική. Τη μισώ.
Συμφωνώ ότι όλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εργάζονται σε μια ανοιχτή αγορά (είτε είναι σκατά είτε όχι), αλλά δεν ξέρω πώς μπορούν και επιβιώνουν οι σύγχρονοι γραφίστες, όταν οι αμοιβές τους είναι μικρότερες από το κόστος ζωής τους, και όταν οι εργατοώρες για το «ψάρεμα» νέων πελατών δεν έχουν κανένα αντίκρισμα.
Έρχεται κι αυτό το τσουνάμι της τεχνητής νοημοσύνης και τρέμω μόνο που το σκέφτομαι.
Το μισώ αυτό...
«Αν δεν έκανα αυτό το μεγάλο διάλειμμα για να συνέλθω -και να βρω το θάρρος να κοινοποιήσω την κατάστασή μου στο reddit-, θεωρώ ότι θα ήμουν στα πρόθυρα της αυτοκτονίας!».
Σήμερα, αντί να κάνω «τζάμπα» μακέτες στον υπολογιστή, προτιμώ να πλέκω: ναι, πλέκω πουλόβερ, κασκόλ, σκουφιά, γάντια και διακοσμητικά σεμέν. Και με λίγη βοήθεια από τον σύντροφό μου, ο οποίος είναι εξπέρ στο ψηφιακό μάρκετινγκ και στα social media, πάνω-κάτω, βγάζω περίπου τα ίδια χρήματα από την εποχή που δούλευα ως μισθωτή γραφίστρια σε μεγάλες εκδοτικές και διαφημιστικές εταιρείες.
Όχι μεγάλα πράγματα, μη νομίζετε. Απλά, μπορώ να πληρώνω τους λογαριασμούς μου και να ζω κάθε μέρα σα να μην υπάρχει αύριο.