ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΣΚΕΨΗΣ & ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥΣ ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ
Ο γραφίστας με τα πολλά πρόσωπα
Όπως ο κόσμος χρειάζεται κάθε είδους καλλιτέχνες για να αφυπνίζουν,
να διεγείρουν και να εμπνέουν το νου και την ψυχή μας, έτσι και η σύγχρονη γραφιστική βιομηχανία χρειάζεται κάθε είδους σχεδιαστές.
Αλλά η «καλλιτεχνία», μόνη της, δεν αρκεί.
H ιστορία ξεκινά 30.000 χρόνια πριν, με τη μορφή ζωγραφιών σε σπήλαια και επιγραφών σε πηλό, βράχους ή τούβλα, όμως η γραφιστική με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα ξεκίνησε να αναπτύσσεται από το 1922. Επινοήθηκε από τον σχεδιαστή βιβλίων William Addison Dwiggins, στο δοκίμιό του «New Kind of Printing Calls for New Design», με σκοπό να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο κάθε συγγραφέας θα μπορούσε να οργανώνει, να διαχειρίζεται και να κάνει πιο εύπεπτες και χρηστικές τις ιδέες/έρευνες/ανακαλύψεις/ επιστημονικές προσεγγίσεις, μέσω εικονογραφήσεων και γραφικών παραστάσεων.
Μετά από εκεί, η γραφιστική τέχνη συνέχισε να αναπτύσσεται ταχύτατα μέχρι τις μέρες μας, ενσαρκώνοντας τις επικοινωνιακές ιδέες, τα οράματα συγγραφέων, εκδοτών και διαφημιστών με τον πιο άμεσο, εύπεπτο και κερδοφόρο τρόπο.
Χωρίς τη γραφιστική τέχνη δεν υπάρχει εμπόριο, ανταγωνισμός, κερδοφορία, ανάπτυξη και πρόοδος. Αλλά στη νέα εποχή, η οπτικοποίηση του ωραίου, του χρηστικού και του χρήσιμου, απαιτεί άλλου είδους γραφιστικές δεξιότητες.
Ακόμη και εάν η κλασική γραφιστική, που στηρίχθηκε 100% στην τυπογραφία μπαίνει σταδιακά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, η γραφιστική τέχνη εξακολουθεί να θεωρείται ως ζωντανή οντότητα σε όλους τους χώρους της σύγχρονης αγοράς. Ανεξάρτητα από το εάν αυτό το περιβάλλον έχει τη μορφή διαφημίσεων, περιοδικών, βιβλίων, εντύπων, συσκευασιών, βιομηχανικών προϊόντων, πινακίδων ιστοσελίδων ή ψηφιακών εφαρμογών, τα κριτήρια είναι τα ίδια, επειδή πολύ απλά, ο ρόλος του γραφίστα/σχεδιαστή διαμόρφωνε πάντα τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με τον κόσμο και μεταξύ τους.
Θα διαφωνούσες ποτέ αν ένας γλύπτης είναι λιγότερο ή περισσότερο καλλιτέχνης από έναν φωτογράφο ή ένας ζωγράφος από έναν μουσικό; Μάλλον, όχι.
Έτσι και κάθε γραφίστας στον τομέα του, είναι ένας καλλιτέχνης. Και δεν θα έπρεπε να βλέπουμε τις διαφορές ως μια αξιολογική κρίση του ενός μέσου έναντι του άλλου.
Ωστόσο, στη νέα εποχή της γραφιστικής, η λογική «τα κάνω όλα και συμφέρω» δεν αποδίδει.
Πολλοί νέοι αλλά και παλαιότεροι γραφίστες, προσπαθώντας να «πουλήσουν» στον υποψήφιο πελάτη ή εργοδότη μια πιο πολυσχιδή εικόνα των ικανοτήτων τους, συνήθως δεν γνωρίζουν (ή ξεχνούν) τις κλασικές αξίες που κατέστησαν κάθε επιτυχημένο γραφίστα διαχρονικά ξεχωριστό, αναντικατάστατο και «εμπορικό».
Αυτές οι κλασικές αξίες δεν βασίζονται τόσο στην «καλλιτεχνία» και στο σωστό χειρισμό όλων των προγραμμάτων γραφιστικής, όσο στην κατανόηση και κατάκτηση μερικών συγκεκριμένων νοητικών δεξιοτήτων, που θα βοηθήσουν έναν γραφίστα να καταστεί πολύ πιο ικανός να διαμορφώσει, να συγκροτήσει να εκτελέσει και να προάγει με αποδοτικότερο τρόπο το ζητούμενο: την ανάπτυξη και την κερδοφορία των προϊόντων ή των υπηρεσιών του πελάτη/εργοδότη.
Οι 4 απαραίτητες
νοητικές δεξιότητες
ενός σύγχρονου γραφίστα
Είτε μιλάμε για την γραφιστική τέχνη στον τομέα των εντύπων, είτε για το web design, είτε ακόμη και για τις τυπικές γραφιστικές εφαρμογές σε εταιρική ταυτότητα, συσκευασία προϊόντος ή προωθητική ενέργεια, κάθε γραφίστας οφείλει να καλύπτει τις παρακάτω κύριες προδιαγραφές (και να είναι σε θέση να τις υποστηρίξει επαρκώς):
Ο σχεδιαστής σε ρόλο εξωραϊστή
Εδώ, τον πρώτο λόγο έχει η αισθητική του γραφίστα στην τυπογραφία, στις γραμματοσειρές, στα χρώματα, στις εικόνες, στο γενικότερο στυλ. Αυτό μπορεί να φαίνεται επιφανειακό, και μερικές φορές είναι, αλλά δεν πρέπει ποτέ να μειώνουμε τη σημασία της αισθητικής, της «διακόσμησης» και του μοντερνισμού σε μια γραφιστική δουλειά που κάνουμε -είτε έντυπη, είτε ψηφιακή. Είναι τότε, που το ταλέντο ενός γραφίστα μπορεί να μετατρέψει κάθε αφηρημένη ιδέα σε ένα ζωντανό οπτικό μήνυμα υψηλών προσδοκιών.
Ο σχεδιαστής ως βασικός παράγοντας επικοινωνίας
Σε ποιον απευθύνεται το έργο; Το να λαμβάνεις υπόψη το κοινό του πελάτη/εργοδότη είναι ίσως το πιο κρίσιμο καθήκον σου, και αυτό πρέπει να διαπερνά όλο σου το έργο -από τα προσχέδια έως τις τελικές μακέτες. Ειδικά σήμερα, όπου ζούμε σε μια πλήρως παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, η γραφιστική έχει συχνά πολλαπλό κοινό που θα βιώσει το έργο σε μια ποικιλία από μη ελεγχόμενα πλαίσια. Πριν παρουσιάσεις το έργο σου ψάξε παντού στο διαδίκτυο για παρόμοιες υπηρεσίες ή προϊόντα που πουλά ο υποψήφιος πελάτης σου, επιμένοντας πρωτίστως όχι στο σχεδιασμό αλλά στο «μήνυμα» που θα κάνει τη διαφορά (μπορεί να είναι μια εικόνα, μια γραμματοσειρά, ένας τίτλος που θα σε καθοδηγήσει, δηλαδή η ουσία της δημιουργικότητάς σου και όχι κατ’ ανάγκη η ...συγγραφική σου δεξιότητα). Από εδώ προέρχονται πάρα πολλές συζητήσεις γύρω από το ρόλο που μπορεί να παίξει στην απογείωση ενός προϊόντος ο ενημερωμένος γραφίστας σε σχέση με έναν αδιάβαστο/επιπόλαιο/αστόχαστο/επιφανειακό συντάκτη, εκδότη, συγγραφέα, διαφημιστή ή marketing manager.
Ο σχεδιαστής ως λύτης δύσκολων προβλημάτων
Κάθε σχέδιο που ετοιμάζεις πρέπει να προκαλέσει, να πουλήσει, να πείσει, να ενημερώσει, να ψυχαγωγήσει, να καθοδηγήσει. Άρα, μιλάμε για μια σπαζοκεφαλιά, η οποία απαιτεί άμεση λύση και ολοκληρωμένο αποτέλεσμα είτε πρόκειται για λογότυπο, αφίσα και μπροσούρα, είτε για μια εφαρμογή σε smartphones. Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο μέλημά σου είναι η διευκόλυνση της επαφής μεταξύ πελάτη και αγοραστή/χρήστη, κάτι που σημαίνει πως η καθαρότητα, η αμεσότητα και η δημιουργική στόχευση δίνει τη λύση, αφήνοντας την «καλλιτεχνία» σε δεύτερη μοίρα.
Ο σχεδιαστής ως μεγαλοφυής αντιγραφέας
Τι φέρνεις στο νέο έργο που σου ανέθεσαν; Κάτι πολυφορεμένο; Κάτι πολύ προχωρημένο; Κάτι εντελώς ακαταλαβίστικο; Κάτι που κάνει μπαμ από μακριά ότι είναι κλεμμένο; Τίποτε από όλα αυτά.
Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη, όπως δεν υπάρχει και στη γραφιστική. Για να φτάσει το βλέμμα σου ως την κάθε μακρινή «θολή γραμμή των οριζόντων» στηρίξου στους προγενέστερους της τέχνης σου. Όλοι μας από κάπου αντλούμε την πρώτη ύλη των ονείρων και των έργων μας, μα τελικά ο ατάλαντος γραφίστας αντιγράφει, ο μέτριος επηρεάζεται, αλλά ο μεγαλοφυής εμπνέεται.
Από αυτή την αρχική έμπνευση και μετά, ανακάλυψε με το ταλέντο σου τα επίπεδα νοήματος που κρύβει ο ...πρωτεργάτης και ενσωμάτωσέ τα στο δικό σου σχέδιο, χαρίζοντας καλύτερη μορφή σε μια ήδη καταξιωμένη ιδέα.
Μη φοβάσαι να «κλέψεις». Απλά, μην αντιγράψεις. Ερεύνησε, μελέτησε, ανάλυσε και σύνθεσε, υιοθέτησε, αποκωδικοποίησε, ταίριαξε και θεμελίωσε το νέο έργο σου πάνω σε μια δοκιμασμένη συνταγή επιτυχίας, με γνώμονα το προσωπικό σου γούστο.
Το γήπεδο είναι αρκετά μεγάλο για όλους τους γραφίστες,
όσο και αν μερικές φορές, κάποιοι δείχνουν να απογοητεύονται
όταν σκέφτονται το πιθανό μέλλον της τέχνης τους.
Αν η γραφιστική ήταν ένα παιχνίδι με τραπουλόχαρτα, νομίζω ότι νικητής θα έβγαινε πάντα εκείνος που θα χρησιμοποιούσε όλες τις παραπάνω κατηγορίες νοητικών δεξιοτήτων ως ένα είδος μπαλαντέρ: με καθαρό μυαλό, έξυπνες κινήσεις και σωστή διαχείριση, το μπαλαντέρ θα έπαιζε κάθε δύσκολη στιγμή το ρόλο καταλύτη, μετατρεπόμενος στο κατάλληλο «εργαλείο» μέσα στο έργο που έχουμε αναλάβει και το γενικό πλαίσιο της ιδέας που μας έχει δοθεί. Όλα τα χαρτιά είναι σημαντικά όταν πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε ένα απαιτητικό project, αλλά το μπαλαντέρ κερδίζει πάντα.
Κάποιοι γραφίστες θα είναι άριστοι «διακοσμητές» και κάποιοι θα είναι εμπνευσμένοι «επικοινωνιολόγοι». Κάποιοι γραφίστες θα είναι άψογοι «εκτελεστές και ερμηνευτές» και κάποιοι άλλοι, οι πιο πρωτοπόροι, «δημιουργοί και συνθέτες».
Γενικώς και αορίστως, όλοι μπορούμε να λειτουργούμε ως γραφίστες, αλλά το πιο σοφό είναι να χρησιμοποιούμε τα «εργαλεία» μας για διαφορετικούς στόχους, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό μας εκεί που έχουμε το υψηλότερο επίπεδο ικανότητας. Έτσι θα μπορούμε να γίνουμε αναντικατάστατοι, αποκομίζοντας και καλύτερες αμοιβές.